Bu keşif, bilim insanlarının uzun süredir şüphelendiği ancak ilk kez doğrudan gözlemle doğrulanan bir durumu gözler önüne serdi: Derinlerdeki kaya, tıpkı kaynayan bir su tenceresindeki gibi konveksiyon akımlarıyla hareket ediyor. Araştırmanın başyazarı Profesör Motohiko Murakami, "Keşfimiz, Dünya’nın yalnızca yüzeyde değil, iç kısmında da hareket halinde olduğunu gösteriyor" dedi. Bu durum, erimiş magma gibi tamamen sıvı ya da yüzeyde gördüğümüz kırılgan kaya gibi tamamen katı olmayan, kendine özgü bir kaya akışı türünü ifade ediyor.

Jeolojik Süreçlerin Görünmeyen Motoru

Bu teorinin doğrulanmasıyla bilim insanları, artık Dünya’nın derinliklerinde gizli kalan kaya akıntılarını haritalandırmaya başlayabilecek. Bu akıntıların bir gün volkanik patlamaları, depremleri, tektonik levha hareketlerini ve hatta Dünya’nın manyetik alanını tetikleyen "görünmeyen motoru" açıklayabileceği düşünülüyor. Murakami, bu keşfi "bulmacanın eksik kalan parçasını bulduk" olarak yorumladı.

Mantonun "D Katmanı"nda Alışılmadık Bir Dinamik

Dünya, kabuk, manto ve çekirdek olmak üzere üç ana katmana ayrılıyor. Bu çarpıcı keşif, mantonun "D katmanı" olarak bilinen ve alışılmadık özellikler gösteren bölgesinde yapılan araştırmalarla ortaya çıktı. Depremlerden yayılan sismik dalgalar bu katmana ulaştığında, aniden hızlanıyor; bu da dalgaların farklı bir maddeye girdiğini düşündürüyor.

Yani, D katmanı aslında yüzeyin 2 bin 700 kilometre altında yer alan dev bir yer altı kaya akıntısı. Bu akıntı çok yavaş—yılda yalnızca birkaç santimetre hızla—hareket etse de, milyarlarca yıllık zaman diliminde devasa bir yer değiştirme yaratıyor. Uzmanlar, mantonun her ne kadar katı bir yapıya sahip olsa da, uzun zaman ölçeklerinde sıvı gibi akabildiğini belirtiyor. Yılda sadece birkaç santimetrelik bir hareketin bile dört milyar yıllık bir süreçte devasa bir yer değiştirme anlamına gelmesi, Dünya'nın derinliklerindeki gizli dinamikleri anlamada önemli bir kilometre taşı olarak görülüyor.