Bugünün Haberi
13 Haziran 2025, 16:23
10
(Güncellendi: 13 Haziran 2025, 16:23)

İsrail İran'da Kilit İsimleri Vurdu? Son Dakika

İsrail'in "Yükselen Aslan Operasyonu" adı verilen hava saldırıları, İran'ın askeri ve stratejik omurgasını oluşturan dört önemli ismi hedef aldı. Devrim Muhafızları Ordusu lideri Tümgeneral Hüseyin Selami, Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Dini Lider Hamaney'in yakın yardımcısı Ali Şemhani ve Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade'nin ölümü, Tahran yönetiminde büyük bir şok etkisi yarattı. Bu kayıpların, İran'ın İsrail saldırılarına karşılık verme kabiliyetini ciddi şekilde sekteye uğratabileceği öne sürülüyor.
İsrail İran'da Kilit İsimleri Vurdu? Son Dakika

Peki, İran için bu kadar kritik öneme sahip olan bu isimler kimdi?

Tümgeneral Hüseyin Selami: Devrim Muhafızları'nın Beyni

İran Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC) başı Tümgeneral Hüseyin Selami, İran'ın en güçlü askeri kolunun başında bulunuyordu ve doğrudan Dini Lider Ali Hamaney'e bağlıydı. 1960 doğumlu olan Selami, 2019'dan bu yana bu gizli görevi yürütüyordu. İç muhalefetin bastırılmasında ve İran'ın bölgesel gücünün yayılmasında kilit rol oynayan Devrim Muhafızları'nı yöneten Selami, ABD yaptırımlarına da tabiydi.

Analistler, Devrim Muhafızları'nın Orta Doğu genelinde geniş bir milis ağına finansal ve lojistik destek sağladığını, bu ağın ABD ve diğer askeri personele yönelik saldırılarda kullanıldığını belirtiyor. Ayrıca Yemen'deki Husilere verilen malzeme ve destek sayesinde grubun Kızıldeniz'de uluslararası gemileri vurabilmesi ve İsrail'e füze/insansız hava aracı fırlatabilmesi de Devrim Muhafızları'nın etkisi olarak görülüyor.

Media content

Geçtiğimiz yıl Nisan ve Ekim aylarında İran'ın İsrail topraklarına yönelik ilk doğrudan saldırılarında Devrim Muhafızları'nın başında olan Selami, Ocak ayında İran devlet medyasında yayınlanan görüntülerde bu saldırılarda rol oynayan bir yeraltı askeri tesisini teftiş ederken görülmüştü. Selami'nin liderliği döneminde yaşanan bir diğer önemli olay ise, Tahran'daki uluslararası havaalanından havalandıktan kısa bir süre sonra Ukrayna yolcu uçağının düşürülmesi ve 176 kişinin hayatını kaybetmesiydi.

Muhammed Bakıri: İran Silahlı Kuvvetlerinin Lideri

Mohammad Bakıri, 2016 yılından bu yana İran silahlı kuvvetlerinin genelkurmay başkanı olarak görev yapıyordu. ABD Hazinesi'nin 2019'da Bakıri'ye yönelik yaptırımları ortaya koyan belgesine göre, Genelkurmay Başkanlığı, İran'da politika uygulayan ve silahlı kuvvetler içindeki faaliyetleri izleyen ve koordine eden en üst düzey askeri organdı.

Media content

İran'ın Tasnim haber kuruluşu tarafından yayınlanan fotoğraflarda Bakıri'nin 2017 yılında Suriye'de hükümet güçlerinin yanında savaşan İranlı askerlerle görüştüğü iddia edilmişti. Bakıri, Nisan ayında Tahran'da Suudi Savunma Bakanı Prens Halid bin Salman Al Saud ile görüşerek, üst düzey bir Suudi kraliyet ailesinin İran'a yaptığı nadir ziyaretlerden birine ev sahipliği yapmıştı. Reuters'ın haberine göre bu görüşmede Suudi Bakan, Bakıri'yi nükleer anlaşma konusunda uyarmıştı.

Ali Şemhani: Hamaney'in Güvenilir Diplomatı

Ali Şemhani, İran'ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney'in yakın yardımcılarından biriydi ve Suudi Arabistan ile diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesine yönelik önemli bir anlaşmanın imzalandığı görüşmelerde Tahran'ı temsil etmişti. 2013'ten itibaren on yıl boyunca ülkenin en üst düzey ulusal güvenlik yetkilisi olarak görev yapan Şemhani, daha önce Devrim Muhafızları ve Savunma Bakanlığı dahil olmak üzere bir dizi önemli görevde bulunmuştu.

Media content

Washington ve Avrupa'daki dış politika çevrelerinde iyi tanınan Şemhani, Çin'in arabuluculuğunda Suudi yetkililerle yapılan ve iki ülkenin diplomatik ilişkileri yeniden kurmayı kabul etmesiyle sonuçlanan görüşmelerde İran'ı temsil etmesiyle öne çıkmıştı. 2001 yılında cumhurbaşkanlığına adaylığını koymuş ancak başarısız olmuştu. 2023'ün ortalarında aniden görevinden alınsa da Dini Lider Hamaney'e yakın bir yardımcı olarak kalmaya devam etmişti. Nisan ayında, ABD ile görüşmelerden günler önce, Tahran'ın kendisini tehdit altında hissetmesi halinde BM nükleer denetçilerini sınır dışı edebileceği ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile işbirliğini durdurabileceği uyarısında bulunmuştu.

Emir Ali Hacızade: İran'ın Füze ve İHA Programının Mimarı

Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, Cuma günü İsrail hava saldırısında hayatını kaybetti. Hacızade, Devrim Muhafızları'nın havacılık ve uzay bölümünün başkanı olarak İran'ın füze ve insansız hava aracı programlarını denetliyordu. Bu göreviyle, İran'ın bölgesel gücünü artırma ve caydırıcılık stratejilerini geliştirme çabalarında merkezi bir rol oynuyordu.

Media content

Bu dört kilit ismin aynı operasyonda hayatını kaybetmesi, İran'ın askeri ve siyasi elitleri arasında büyük bir boşluk yaratacağı ve ülkenin İsrail'e karşı misilleme kapasitesini ciddi şekilde etkileyebileceği düşünülüyor. Tahran'ın bu ağır kayıplara nasıl bir tepki vereceği ise bölgedeki gerilimi daha da artırabilir.


18 Haziran 2025, 20:28
4
(Güncellendi: 18 Haziran 2025, 20:28)

WhatsApp İsrail'le Konum Mu Paylaşıyor? Nasıl Korunurum?

İran devlet televizyonunun, WhatsApp'ın konum bilgilerini İsrail ile paylaştığı iddiasıyla vatandaşlara uygulamayı silme çağrısı yapması, dijital gizlilik ve siber güvenlik konularını yeniden gündeme getirdi. Bu iddialar, özellikle konum verilerinin güvenliği ve uçtan uca şifrelemenin kapsamı hakkında soru işaretleri yaratırken, WhatsApp'ın sahibi Meta ise iddiaları kesin bir dille yalanlayarak hükümetlerle toplu veri paylaşımı yapmadıklarını ve mesaj içeriklerinin uçtan uca şifrelemeyle korunduğunu belirtti. Peki, bu tür sızıntılardan korunmak için ne yapmalıyız?
WhatsApp İsrail'le Konum Mu Paylaşıyor? Nasıl Korunurum?

Meta, WhatsApp'a uçtan uca şifreleme özelliğini ilk olarak 2014'te entegre etmeye başladı. Günümüzde WhatsApp kullanıcıları arasında yapılan tüm birebir sohbetlerde bu şifreleme özelliği otomatik olarak devreye girer.

Uçtan uca şifreleme, gönderilen içeriklerin (mesaj, fotoğraf, video, sesli not vb.) yalnızca gönderen ve teslim alan kişi tarafından okunabilmesini ve dinlenebilmesini sağlar. Bu sayede WhatsApp dahil hiçbir üçüncü taraf, mesajların içeriğine erişemez.

Bu sistem kabaca şöyle işler: Mesajlaşan taraflar için özel birer çift anahtar üretilir. Gönderilen mesajlar bu anahtarlardan biriyle şifrelenir ve sadece alıcının elindeki diğer anahtarla açılabilir. Üçüncü taraflar bu anahtara sahip olmadığı için mesajın içeriğine erişimi imkansız hale gelir. WhatsApp'ta bu süreç tamamen otomatik gerçekleştiği için kullanıcının herhangi bir ayarı etkinleştirmesine gerek kalmaz.

Konum Bilgisi Sızıntılarından Korunma Yolları

WhatsApp, "Sohbet sırasında canlı konum paylaştığınızda veya yakındaki yerleri görüntülediğinizde, yani konumla ilgili özellikleri kullanmayı seçtiğinizde cihazınızdan kesin konum bilgilerini toplar ve kullanırız" açıklamasını yapıyor. Mesajlar uçtan uca şifrelemeyle korunsa da, siz canlı konum paylaşmayı seçtiğinizde WhatsApp cihaz izinleri aracılığıyla konumunuza erişebilir.

Konum Sızıntılarını Engellemek İçin:

  1. Telefon Ayarlarından Konum Servislerini Kapatın: Cihazınızın ayarlar bölümünden konum servislerini tamamen kapatabilir veya WhatsApp gibi belirli uygulamaların konumunuza erişim iznini kaldırabilirsiniz.
  2. Canlı Konum Paylaşımını Durdurun: Sohbetlerde canlı konum paylaşmamak ve daha önce paylaşılmış canlı konumları durdurmak etkili bir önlemdir.
Media content

Metaverilerinizi Engelleyin: Dijital Ayak İzini Azaltın

Metaveriler, konumunuzun belirlenmesine neden olabilecek teknik bilgilerdir. WhatsApp, üçüncü tarafların konumunuzu veya hareket kalıplarınızı çıkarmasına olanak tanıyabilecek teknik metaverileri (örneğin IP adresi, zaman damgaları, cihaz bilgileri) kaydedebilir. Bağımsız analizler, zaman damgaları (mesajın teslim edildiğini gösteren tikler) veya ağ günlükleri gibi özelliklerin bile kullanıcıların yaklaşık konumunu sızdırabileceğini doğrulamıştır.

WhatsApp'ın topladığı bilinen bazı metaveriler:

  • Çevrimiçi olduğunuz zaman
  • Bağlantı türünüz
  • Cihaz bilgisi

Metaveri Sızıntılarını Engellemek İçin:

  1. "Son Görülme" ve "Çevrimiçi" Durumunu Kapatın: Gizlilik ayarlarından bu seçenekleri devre dışı bırakarak çevrimiçi olma zamanınızın başkaları tarafından görülmesini engelleyebilirsiniz.
  2. Uçak Modunu Kullanın: Bir mesajı açmadan önce cihazınızı uçak moduna alarak o mesajı okuduğunuzun anlaşılmasını engelleyebilirsiniz.
  3. Arka Plan Verilerini Devre Dışı Bırakın: Android cihazlarda "Arka Plan Verileri"ni, iOS cihazlarda ise "Arka Plan Uygulama Yenileme" özelliğini devre dışı bırakarak uygulamaların arka planda veri kullanımını kısıtlayabilirsiniz.
Media content

IP Adresinden Konum Elde Etme ve VPN Kullanımı

Konum izinleri etkin olmasa bile WhatsApp gibi uygulamalar, IP adresinizden ve telefon numaranızın alan kodundan şehriniz veya ülkeniz gibi genel konum bilgilerini elde edebilir. Meta bu bilgiyi sorun giderme ve hizmet sunumunu iyileştirme amacıyla kullandığını belirtir.

Bu duruma karşı daha iyi bir çözüm ise VPN (Sanal Özel Ağ / Virtual Private Network) kullanmaktır. VPN'ler, internet üzerindeki veri trafiğini şifreleyerek kullanıcıların gizliliğini ve güvenliğini sağlar. Kullanıcının internet trafiğini şifreleyerek IP adresini maskeler ve böylece gerçek konumunun gizli kalmasına yardımcı olur. VPN sayesinde, gerçekte olduğunuzdan farklı bir ülkedeymiş gibi görünebilirsiniz.

VPN'lerin Faydaları:

  • İnternet sağlayıcıları, hükümetler veya üçüncü şahıslar tarafından izlenmeyi zorlaştırır.
  • Halka açık Wi-Fi ağlarında kötü niyetli kişilerin veri trafiğini izlemesini engeller.
  • Erişim kısıtlamalarını aşarak farklı içeriklere ulaşım sağlar.

VPN Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler: Uygulama mağazalarında ücretsiz sunulan bazı VPN'ler, kullanıcı verilerini satabilir veya kötü amaçlı yazılım bulaştırabilir. Bu nedenle, güvenilir ve kullanıcı verilerini toplamayan VPN hizmetlerinin tercih edilmesi büyük önem taşır.

Media content

WebRTC Sızıntılarına Dikkat!

Savaş gibi hassas dönemlerde veri mahremiyetine ekstra dikkat etmek isteyenler için bir diğer risk de WebRTC (Web Real-Time Communication) sızıntılarıdır. WebRTC, tarayıcılar ve mobil uygulamalar arasında sesli/görüntülü görüşme ve dosya paylaşımı gibi gerçek zamanlı iletişimi sağlayan bir teknolojidir. WebRTC, bu iletişimleri kurmak için cihazların IP adreslerini doğrudan karşı tarafa gönderebilir. Bu durum, bir VPN kullanılıyor olsa bile gerçek IP adresinin sızmasına neden olabilir.

Ancak iyi haber şu ki, WhatsApp WebRTC kullanmaz. WhatsApp'ın sesli ve görüntülü aramaları kendi uçtan uca şifreli protokolü üzerinden yapıldığı için WhatsApp uygulamaları (mobil ve masaüstü) WebRTC teknolojisine dayanmaz. Fakat Google Meet, Facebook Messenger web sürümü, Discord ve Zoom web sürümü gibi birçok başka uygulama bu hizmeti kullanır.

Veri mahremiyetini en üst düzeye çıkarmak isteyen kullanıcılar, kullandıkları tarayıcıda (Google Chrome veya Firefox gibi) WebRTC'yi devre dışı bırakma seçeneğini değerlendirebilirler.

Dijital dünyada gizliliğinizi korumak için bu önlemleri almak, kişisel verilerinizin güvende kalmasına yardımcı olacaktır.

İlginizi Çekebilecek Haberlerimiz

Aşağıya kaydırmaya devam edin...