Bugünün Haberi
18 Haziran 2025, 17:02
3

ABD, Fordo'yu mu Vuracak? İran'a Gizli Operasyon

İsrail-İran savaşında kritik eşik olarak görülen İran'ın Fordo nükleer tesisinin ABD'nin hedefinde olabileceği ve askeri hareketliliğin olası bir saldırıya işaret ettiği öne sürülüyor. ABD, hafta sonundan bu yana Ortadoğu'daki askeri varlığını artırmış durumda, ancak operasyonel detaylar belirsizliğini koruyor.
ABD, Fordo'yu mu Vuracak? İran'a Gizli Operasyon

İran'ın iki ana uranyum zenginleştirme tesisinden biri olan Fordo, bir dağın yaklaşık 80-90 metre altında bulunuyor. Bu özelliği, tesisi konvansiyonel silahlara karşı oldukça dirençli kılıyor. İddialara göre, Fordo'yu imha edebilecek büyüklükte tek bir bombanın (GBU 57/B Massive Ordnance Penetrator) sadece ABD'nin envanterinde olduğu düşünülüyor. Bu 6 metrelik, 13.6 tonluk sığınak delici bombayı taşıyabilecek onaylı tek uçak ise B-2 bombardıman uçakları.

Amerikan Hava Kuvvetleri'nin Esrarengiz Hareketliliği

ABD'nin uzun menzilli bir hava saldırısını düşündüğüne dair ipuçları, 31'den fazla ABD Hava Kuvvetleri yakıt ikmal uçağının (çoğunluğu KC-135 Stratotanker ve KC-46 Pegasus) hareketinden geldi. Pazar günü Avrupa'nın doğusuna doğru ilerlerken takip edilen bu uçaklar, salı günü daha da doğuya uçtuğuna dair raporlarla dikkat çekti.

The Guardian gazetesine göre, B-2 bombardıman uçakları, Missouri'deki Whiteman, Gloucestershire'daki Fairford ve Hint Okyanusu'ndaki stratejik Diego Garcia üssü gibi sınırlı sayıda üsten faaliyet gösteriyor. Diego Garcia'nın Fordo'ya gidiş-dönüş yaklaşık 5 bin kilometrelik mesafesi, olası bir operasyon için önemli bir avantaj sağlıyor. Geçtiğimiz Ekim ayında B-2'lerin Whiteman'dan Husilere ait yeraltı silah tesislerine saldırdığı biliniyor.

Media content

"Birden Fazla Darbe Gerekebilir"

Geçtiğimiz on yılın ortalarında ABD'nin nükleer olmayan en büyük silahlarından sadece 20 tanesine sahip olduğu düşünülüyordu. Ancak daha yeni tahminler bu sayının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nden havacılık uzmanı Justin Bronk, Fordo'yu yok etmek için birden fazla darbenin neredeyse kesinlikle gerekli olacağını, ikinci bombanın ilkinin açtığı deliğin içine çarpması gerektiğini belirtiyor.

Her ne kadar bir B-2 uçağı iki sığınak imha bombası taşıyabilse de, tesisi tamamen ortadan kaldırmak için tasarlanmış ciddi bir saldırının birden fazla bombardıman uçağının konuşlandırılmasını gerektireceği ifade ediliyor. Bronk, "Bir saldırıda silahların mükemmel bir şekilde çalışması ve tesise inmesi ve kritik hasara yol açacak şekilde doğru derinlikte patlaması gerekeceğinden, saldırı yedeklilik gerektirecektir" yorumunda bulundu.

Media content

New York Times'ın 2019 tarihli bir makalesine göre, Pentagon 10 yıl önce Fordo'nun bir kopyasını inşa ederek 13.6 tonluk bir cihazla test bombardımanı yapmış ve bu testin başarılı olduğu bir videoyu dönemin savunma bakanı Leon Panetta, İsrailli politikacı Ehud Barak'a göstermişti.

ABD'nin Bölgedeki Askeri Varlığı Artıyor

ABD, İran'ın Natanz'daki diğer nükleer zenginleştirme tesisini de hedef almayı düşünebilir. Yer üstündeki daha küçük bir tesisin cuma günü bombalanarak tahrip edildiği, ancak yerin 8 ila 12 metre altındaki tesisin nispeten hasarsız olduğu belirtiliyor.

Beyaz Saray ve Pentagon için önemli bir soru, İsrail'in beş günlük hava saldırılarının ardından, İran üzerinde görev yapan ABD jetlerine yönelik herhangi bir tehdit olup olmadığı. Ancak ABD'nin bölgede askeri varlık sıkıntısı bulunmuyor. USS Nimitz liderliğindeki ikinci bir uçak gemisi saldırı grubu bu hafta başında Doğu Asya'dan Ortadoğu'ya doğru gönderildi ve Umman Denizi civarında faaliyet gösteren USS Carl Vinson uçak gemisine katılacak. Ayrıca, en az üç ABD destroyerinin de şu anda Doğu Akdeniz'de olduğu bildiriliyor.

Bu gelişmeler, İsrail-İran geriliminin sadece bölgeyi değil, küresel güç dengelerini de etkileyebilecek potansiyel bir tırmanma noktasında olduğunu gösteriyor.

18 Haziran 2025, 20:28
4
(Güncellendi: 18 Haziran 2025, 20:28)

WhatsApp İsrail'le Konum Mu Paylaşıyor? Nasıl Korunurum?

İran devlet televizyonunun, WhatsApp'ın konum bilgilerini İsrail ile paylaştığı iddiasıyla vatandaşlara uygulamayı silme çağrısı yapması, dijital gizlilik ve siber güvenlik konularını yeniden gündeme getirdi. Bu iddialar, özellikle konum verilerinin güvenliği ve uçtan uca şifrelemenin kapsamı hakkında soru işaretleri yaratırken, WhatsApp'ın sahibi Meta ise iddiaları kesin bir dille yalanlayarak hükümetlerle toplu veri paylaşımı yapmadıklarını ve mesaj içeriklerinin uçtan uca şifrelemeyle korunduğunu belirtti. Peki, bu tür sızıntılardan korunmak için ne yapmalıyız?
WhatsApp İsrail'le Konum Mu Paylaşıyor? Nasıl Korunurum?

Meta, WhatsApp'a uçtan uca şifreleme özelliğini ilk olarak 2014'te entegre etmeye başladı. Günümüzde WhatsApp kullanıcıları arasında yapılan tüm birebir sohbetlerde bu şifreleme özelliği otomatik olarak devreye girer.

Uçtan uca şifreleme, gönderilen içeriklerin (mesaj, fotoğraf, video, sesli not vb.) yalnızca gönderen ve teslim alan kişi tarafından okunabilmesini ve dinlenebilmesini sağlar. Bu sayede WhatsApp dahil hiçbir üçüncü taraf, mesajların içeriğine erişemez.

Bu sistem kabaca şöyle işler: Mesajlaşan taraflar için özel birer çift anahtar üretilir. Gönderilen mesajlar bu anahtarlardan biriyle şifrelenir ve sadece alıcının elindeki diğer anahtarla açılabilir. Üçüncü taraflar bu anahtara sahip olmadığı için mesajın içeriğine erişimi imkansız hale gelir. WhatsApp'ta bu süreç tamamen otomatik gerçekleştiği için kullanıcının herhangi bir ayarı etkinleştirmesine gerek kalmaz.

Konum Bilgisi Sızıntılarından Korunma Yolları

WhatsApp, "Sohbet sırasında canlı konum paylaştığınızda veya yakındaki yerleri görüntülediğinizde, yani konumla ilgili özellikleri kullanmayı seçtiğinizde cihazınızdan kesin konum bilgilerini toplar ve kullanırız" açıklamasını yapıyor. Mesajlar uçtan uca şifrelemeyle korunsa da, siz canlı konum paylaşmayı seçtiğinizde WhatsApp cihaz izinleri aracılığıyla konumunuza erişebilir.

Konum Sızıntılarını Engellemek İçin:

  1. Telefon Ayarlarından Konum Servislerini Kapatın: Cihazınızın ayarlar bölümünden konum servislerini tamamen kapatabilir veya WhatsApp gibi belirli uygulamaların konumunuza erişim iznini kaldırabilirsiniz.
  2. Canlı Konum Paylaşımını Durdurun: Sohbetlerde canlı konum paylaşmamak ve daha önce paylaşılmış canlı konumları durdurmak etkili bir önlemdir.
Media content

Metaverilerinizi Engelleyin: Dijital Ayak İzini Azaltın

Metaveriler, konumunuzun belirlenmesine neden olabilecek teknik bilgilerdir. WhatsApp, üçüncü tarafların konumunuzu veya hareket kalıplarınızı çıkarmasına olanak tanıyabilecek teknik metaverileri (örneğin IP adresi, zaman damgaları, cihaz bilgileri) kaydedebilir. Bağımsız analizler, zaman damgaları (mesajın teslim edildiğini gösteren tikler) veya ağ günlükleri gibi özelliklerin bile kullanıcıların yaklaşık konumunu sızdırabileceğini doğrulamıştır.

WhatsApp'ın topladığı bilinen bazı metaveriler:

  • Çevrimiçi olduğunuz zaman
  • Bağlantı türünüz
  • Cihaz bilgisi

Metaveri Sızıntılarını Engellemek İçin:

  1. "Son Görülme" ve "Çevrimiçi" Durumunu Kapatın: Gizlilik ayarlarından bu seçenekleri devre dışı bırakarak çevrimiçi olma zamanınızın başkaları tarafından görülmesini engelleyebilirsiniz.
  2. Uçak Modunu Kullanın: Bir mesajı açmadan önce cihazınızı uçak moduna alarak o mesajı okuduğunuzun anlaşılmasını engelleyebilirsiniz.
  3. Arka Plan Verilerini Devre Dışı Bırakın: Android cihazlarda "Arka Plan Verileri"ni, iOS cihazlarda ise "Arka Plan Uygulama Yenileme" özelliğini devre dışı bırakarak uygulamaların arka planda veri kullanımını kısıtlayabilirsiniz.
Media content

IP Adresinden Konum Elde Etme ve VPN Kullanımı

Konum izinleri etkin olmasa bile WhatsApp gibi uygulamalar, IP adresinizden ve telefon numaranızın alan kodundan şehriniz veya ülkeniz gibi genel konum bilgilerini elde edebilir. Meta bu bilgiyi sorun giderme ve hizmet sunumunu iyileştirme amacıyla kullandığını belirtir.

Bu duruma karşı daha iyi bir çözüm ise VPN (Sanal Özel Ağ / Virtual Private Network) kullanmaktır. VPN'ler, internet üzerindeki veri trafiğini şifreleyerek kullanıcıların gizliliğini ve güvenliğini sağlar. Kullanıcının internet trafiğini şifreleyerek IP adresini maskeler ve böylece gerçek konumunun gizli kalmasına yardımcı olur. VPN sayesinde, gerçekte olduğunuzdan farklı bir ülkedeymiş gibi görünebilirsiniz.

VPN'lerin Faydaları:

  • İnternet sağlayıcıları, hükümetler veya üçüncü şahıslar tarafından izlenmeyi zorlaştırır.
  • Halka açık Wi-Fi ağlarında kötü niyetli kişilerin veri trafiğini izlemesini engeller.
  • Erişim kısıtlamalarını aşarak farklı içeriklere ulaşım sağlar.

VPN Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler: Uygulama mağazalarında ücretsiz sunulan bazı VPN'ler, kullanıcı verilerini satabilir veya kötü amaçlı yazılım bulaştırabilir. Bu nedenle, güvenilir ve kullanıcı verilerini toplamayan VPN hizmetlerinin tercih edilmesi büyük önem taşır.

Media content

WebRTC Sızıntılarına Dikkat!

Savaş gibi hassas dönemlerde veri mahremiyetine ekstra dikkat etmek isteyenler için bir diğer risk de WebRTC (Web Real-Time Communication) sızıntılarıdır. WebRTC, tarayıcılar ve mobil uygulamalar arasında sesli/görüntülü görüşme ve dosya paylaşımı gibi gerçek zamanlı iletişimi sağlayan bir teknolojidir. WebRTC, bu iletişimleri kurmak için cihazların IP adreslerini doğrudan karşı tarafa gönderebilir. Bu durum, bir VPN kullanılıyor olsa bile gerçek IP adresinin sızmasına neden olabilir.

Ancak iyi haber şu ki, WhatsApp WebRTC kullanmaz. WhatsApp'ın sesli ve görüntülü aramaları kendi uçtan uca şifreli protokolü üzerinden yapıldığı için WhatsApp uygulamaları (mobil ve masaüstü) WebRTC teknolojisine dayanmaz. Fakat Google Meet, Facebook Messenger web sürümü, Discord ve Zoom web sürümü gibi birçok başka uygulama bu hizmeti kullanır.

Veri mahremiyetini en üst düzeye çıkarmak isteyen kullanıcılar, kullandıkları tarayıcıda (Google Chrome veya Firefox gibi) WebRTC'yi devre dışı bırakma seçeneğini değerlendirebilirler.

Dijital dünyada gizliliğinizi korumak için bu önlemleri almak, kişisel verilerinizin güvende kalmasına yardımcı olacaktır.

İlginizi Çekebilecek Haberlerimiz

Aşağıya kaydırmaya devam edin...